Năm 2021 diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, của Tỉnh và của Ngành; là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII nhiệm kỳ 2020 - 2025 trong bối cảnh cả đất nước nói chung, Quảng Bình nói riêng gặp rất nhiều khó khăn, thách thức do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 diễn biến hết sức phức tạp, kéo dài.
Trong bối cảnh đó, dưới sự lãnh đạo thống nhất của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực, quyết tâm cao và phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các địa phương; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của lãnh đạo ngành Giáo dục, sự đồng tình, ủng hộ, chia sẻ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, ngành Giáo dục tỉnh nhà đã nỗ lực hết sức mình trong điều kiện có thể, tập trung giải quyết khó khăn, tháo gỡ vướng mắc, vượt qua thách thức, nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, rất đáng khích lệ trên tất cả các lĩnh vực, trong đó, công tác xây dựng trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục và đạt chuẩn quốc gia trong năm 2021 đã đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận.
Xác định xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm, trong năm 2021, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tích cực tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt Đề án xây dựng trường mầm non, phổ thông đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 của tỉnh Quảng Bình, một mặt Sở xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án, mặt khác tổ chức những hoạt động nhằm nâng cao hơn nữa nhận thức của các cấp quản lý giáo dục, cán bộ, giáo viên về tầm quan trọng của công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia. Tăng cường hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ; có biện pháp tích cực, chủ động trong quản lý dạy và học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đưa công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia vào nền nếp.
Cùng với sự vào cuộc quyết liệt của Tỉnh, các sở, ban, ngành cấp tỉnh, các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương cấp huyện, các phòng giáo dục và đào tạo cũng đã tích cực xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia gắn liền mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới phù hợp với từng địa phương, đơn vị; tổ chức khảo sát, đánh giá và rà soát các tiêu chí xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, đặc biệt về tăng trưởng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để đầu tư nguồn lực, kinh phí nhằm thực hiện đảm bảo kế hoạch và tiến độ đề ra. Chỉ đạo các trường học triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; đẩy mạnh chất lượng đội ngũ cũng như cơ cấu tổ chức bộ máy nhà trường đáp ứng tiêu chuẩn trường học đạt chuẩn quốc gia.
Đồng chí Hồ Giang Long, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, điều hành công tác đánh giá ngoài tại Trường THCS Sen Thủy, huyện Lệ Thủy
Trong năm 2021, các đoàn đánh giá ngoài của tỉnh đã thực hiện quy trình đánh giá ngoài tại 107 trường mầm non, phổ thông, trong đó có 34 trường tiếp tục thực hiện của năm 2020, 73 trường đăng ký mới trong năm 2021 đã được Sở kiểm tra, chấp nhận hồ sơ và ban hành Quyết định thành lập đoàn đánh giá ngoài; đã hoàn thành quy trình đánh giá tại 71/107 trường và đã được Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định cấp bằng công nhận đạt chuẩn quốc gia, có 11 trường đang hoàn thiện hồ sơ đánh giá đề nghị công nhận đạt chuẩn quốc gia vào đầu năm 2022 và 25 trường chuyển sang năm 2022 để tiếp tục thực hiện quy trình đánh giá ngoài.
Tính đến ngày 31/12/2021, có 100% cơ sở giáo dục trực thuộc phòng giáo dục và đào tạo các huyện, thị xã, thành phố hoàn thành công tác tự đánh giá; có 31/32 trường phổ thông trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo hoàn thành công tác tự đánh giá chiếm tỷ lệ 96,9%, 01/32 trường chưa hoàn thành công tác tự đánh giá chiếm tỷ lệ 3,1%. Có 258/567 trường đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia còn thời hạn, đạt tỷ lệ 45,5% (trong đó: mầm non 71/183, tỷ lệ 38,8%; tiểu học 101/185, tỷ lệ 54,6%; trung học cơ sở 80/167, tỷ lệ 47,9%, trung học phổ thông 06/32, tỷ lệ 18,8%). Trong đó, một số địa phương có số lượng trường đạt chuẩn quốc gia chiếm tỷ lệ khá cao như Tuyên Hóa, Lệ Thủy, Ba Đồn.
Đồng chí Mai Thị Liên Giang, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, điều hành công tác đánh giá ngoài tại Trường Mầm non Quảng Minh, thị xã Ba Đồn
Bên cạnh những kết quả đạt được đáng ghi nhận, công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn tỉnh cũng gặp rất nhiều khó khăn; nhiều trường đã quá thời hạn công nhận đạt chuẩn quốc gia nhưng không được đầu tư xây dựng để được đánh giá công nhận lại, cụ thể: Tính đến cuối năm 2021, số trường quá hạn đạt chuẩn quốc gia là 141/567 trường chiếm tỷ lệ 24,9% (mầm non là 37/183 trường: tỷ lệ 20,2%; tiểu học 61/185 trường: tỷ lệ 33%; trung học cơ sở 35/167 trường: tỷ lệ 21%; trung học phổ thông 08/32 trường: tỷ lệ 25%); trong đó, huyện Minh Hóa có tỷ lệ trường quá hạn chuẩn quốc gia rất cao nên chỉ có 04/49 trường đạt chuẩn quốc gia còn thời hạn (mầm non 01/19 trường, tiểu học 03/15 trường, trung học cơ sở 0/15 trường). Nhiều trường trong lộ trình đăng ký đánh giá ngoài nhưng chưa đảm bảo tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, chủ yếu thiếu phòng bộ môn, phòng phục vụ học tập, số lượng bồn cầu nhà vệ sinh ít, quỹ đất chưa đảm bảo; tại một số trường đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất xuống cấp, trang thiết bị bắt đầu hư hỏng.
Thông tư số 13, 14/2020/TT-BGDĐT ngày 26/5/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định tiêu chuẩn cơ sở vật chất trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có những yêu cầu cao hơn so với trước đây (về số lượng phòng chức năng, diện tích các phòng…), dẫn đến một số địa phương, nhà trường gặp khó khăn trong việc tham mưu, tạo nguồn kinh phí đầu tư xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia.
Tại một số trường học, số lượng lớp tăng cao, số lượng học sinh/lớp cao vượt quá quy định nhưng không được chia tách do áp lực về tinh giảm biên chế; một số trường số lượng lớp giảm thấp, quy mô nhỏ, không đáp ứng tiêu chuẩn theo quy định.
Tại huyện Bố Trạch, Quảng Ninh, Minh Hóa, nhiều trường ở địa bàn các xã miền núi có nhiều điểm trường, khoảng cách giữa các điểm trường quá xa nhau không thể co cụm lại nên việc đầu tư xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia gặp rất nhiều khó khăn; nhiều trường ở thị xã Ba Đồn, thành phố Đồng Hới, quỹ đất hạn chế khó mở rộng diện tích nên không thể xây dựng thêm các hạng mục cơ sở vật chất đặc biệt là các phòng học bộ môn.
Về đội ngũ, nhiều địa phương do thiếu biên chế nên không đủ giáo viên cho bậc học mầm non dẫn đến tỉ lệ huy động trẻ nhà trẻ thấp. Tỷ lệ giáo viên/lớp thấp cùng với thực trạng giáo viên được đào tạo môn đơn là chủ yếu nên rất khó để bố trí đảm bảo đủ số lượng, cơ cấu bộ môn theo quy định dẫn đến nhiều trường phải bố trí giáo viên dạy chéo môn, một số trường thiếu giáo viên chuyên biệt.
Công tác xã hội hóa chưa được quan tâm đúng mức, một số địa phương có biểu hiện trông chờ vào nguồn đầu tư của nhà nước. Do đó, nguồn lực xã hội hóa mới chỉ đáp ứng được một phần nhỏ so với nhu cầu của các đơn vị.
Một số địa phương, do ảnh hưởng của trận lũ lụt lịch sử năm 2020 để lại nên cơ sở vật chất của nhiều trường học bị tàn phá, xuống cấp nghiêm trọng như huyện Lệ Thủy, huyện Quảng Ninh và thị xã Ba Đồn.
Tình hình dịch bệnh COVID-19 trên địa bàn tỉnh diễn biến hết sức phức tạp, kéo dài nên tiến độ xây dựng các hạng mục cơ sở vật chất bị chậm lại.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, ngân sách đầu tư công của tỉnh cho các địa phương trong lĩnh vực xây dựng trường chuẩn quốc gia gắn liền với mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới còn hạn hẹp, đến thời điểm này, Hội đồng nhân dân tỉnh chưa ban hành Nghị quyết đầu tư công cho các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở.
Từ thực tế triển khai công tác kiểm định chất lượng giáo dục và xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia trong những năm vừa qua, để công tác này đạt kết quả cao hơn trong giai đoạn tiếp theo, Sở Giáo dục và Đào tạo rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động các nguồn lực, tham mưu cho tỉnh ban hành các cơ chế, chính sách tạo thuận lợi hơn nữa cho các trường học. Đồng thời, cần phải có sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt, thường xuyên của các huyện/thịxã/thành phố và các xã/phường/thị trấn đối với các trường học trên địa bàn; tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, tài chính, đội ngũ để các trường học đẩy nhanh tiến độ xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia; đặc biệt ưu tiên bố trí nguồn kinh phí, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho các trường trong Đề án xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2021 - 2025.
Khuôn viên Trường Tiểu học Số 1 Châu Hóa, huyện Tuyên Hóa
Năm 2022, Ngành Giáo dục và Đào tạo Quảng Bình đặt mục tiêu xây dựng 135 trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục và đạt chuẩn quốc gia. Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp và kéo dài của dịch COVID-19 sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ triển khai. Song, với quyết tâm xây dựng môi trường giáo dục đạt chuẩn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, các địa phương, đơn vị, trường học đã và đang nỗ lực để khắc phục khó khăn, ưu tiên cao nhất mọi nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở vật chất nhằm phấn đấu hoàn thành mục tiêu đề ra.
Một số hình ảnh hoạt động của các đoàn đánh giá ngoài tại các cơ sở giáo dục
Đồng chí Nguyễn Giang Nam, Trưởng phòng Quản lý chất lượng, điều hành công tác đánh giá ngoài tại Trường Tiểu học Mai Thủy, huyện Lệ Thủy
Khuôn viên trường tiểu học rợp bóng cây xanh, huyện Tuyên Hóa
Khuôn viên Trường Mầm non Quảng Minh, thị xã Ba Đồn
Tiết học thư viện ngoài trời
Phòng Quản lý chất lượng