Chất lượng giáo dục đại trà nói chung và chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng luôn là vấn đề được cả xã hội quan tâm. Vì vậy, hàng năm các trường trung học phổ thông đều triển khai công tác bồi dưỡng học sinh giỏi để tham gia kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh nhằm đánh giá chất lượng “bồi dưỡng nhân tài” ở trường mình.

          Gần 20 năm giảng dạy môn Hóa học ở trường trung học phổ thông, trong đó có hơn 15 năm tôi được phân công bồi dưỡng học sinh giỏi. Đây là một công việc khó, đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức chuyên môn vững vàng, tận tâm với học sinh. Qua nhiều năm triển khai công việc này, tôi nhận thấy để có được kết quả tốt: Đầu tiên là xây dựng Kế hoạch bồi dưỡng. Để có được Kế hoạch bồi dưỡng phù hợp thì người giáo viên phải thường xuyên theo dõi, cập nhật đề thi học sinh giỏi của tỉnh nhà và các tỉnh khác. Hóa học là một bộ môn mang tính thực nghiệm cả về định tính và định lượng do đó xu hướng đề thi cũng sẽ thay đổi để cập nhật kiến thức mới. Trong Kế hoạch cần làm rõ nội dung kiến thức sẽ bồi dưỡng như phần Hóa đại cương, Hóa vô cơ và hữu cơ cần dạy cái gì, bao nhiêu buổi, bao nhiêu tiết, thời gian bắt đầu, ... Kế hoạch bồi dưỡng được cụ thể hóa bằng phân phối chương trình.

          Tiếp theo là chọn lựa học sinh vào đội tuyển học sinh giỏi. Ông cha ta có câu “có bột mới gột nên hồ” để thấy được tầm quan trọng của công việc này. Ngay khi các em mới vào học lớp 10, giáo viên phải tìm hiểu xem những học sinh nào đã thi học sinh giỏi ở cấp trung học cơ sở, đặc biệt là những em đạt giải cấp tỉnh, cấp huyện để đưa vào danh sách đội tuyển dự bị. Bên cạnh đó, trong quá trình giảng dạy giáo viên tiếp tục quan sát, theo dõi những học sinh khác để có thể bổ sung thêm những thành viên tiếp theo.

          Giáo viên cần tìm kiếm, sưu tầm tài liệu để thực hiện kế hoạch bồi dưỡng. Kiến thức về học sinh giỏi môn hóa cũng như các môn học khác rất sâu và rộng nên cần có nhiều tài liệu để giáo viên và cả học sinh tham khảo. Đó có thể là sách tham khảo viết dạng chuyên đề Hóa hữu cơ, vô cơ và Hóa đại cương hay các đề thi học sinh giỏi của tỉnh nhà hoặc của tỉnh bạn,... Đối với những tài liệu dành cho học sinh, giáo viên cần chuyển giao kịp thời để học sinh tham khảo, nghiên cứu trước. Bên cạnh đó chúng tôi cũng khuyến khích, hướng dẫn các em tự tìm kiếm thêm các tài liệu khác tại thư viện của Nhà trường hoặc trên mạng Internet,....

          Giáo viên cần dành thời gian nghiên cứu và biên soạn các tài liệu tham khảo thành tài liệu cho bản thân sử dụng. Trên cơ sở phân phối chương trình, người dạy viết tay hay đánh máy các nội dung tương ứng để dạy học sinh. Mỗi tiết dạy học sinh giỏi bao giờ cũng vất vả hơn các tiết dạy thường vì đầu tư nhiều thời gian công sức để đọc tài liệu, chấm, sửa bài cho các em,...

Giáo viên tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi môn Hóa Học của trường THPT Hoàng Hoa Thám

          Thường xuyên giữ mối liên hệ với các đồng nghiệp dạy hóa trong tỉnh và các tỉnh bạn để có thể trao đổi những kiến thức chuyên môn, cập nhật những kiến thức mới cũng như phương pháp dạy bồi dưỡng. Bên cạnh đó, cần báo cáo kịp thời với Ban Giám hiệu những vấn đề phát sinh trong quá trình bồi dưỡng, hay đề xuất những mong muốn của giáo viên và học sinh như mua thêm sách tham khảo,...

          Trong quá trình bồi dưỡng giáo viên nên gần gũi, quan tâm đến học sinh để nắm bắt được khả năng tiếp thu kiến thức cũng như tâm tư, tình cảm của các em; tìm hiểu xem những nội dung, chuyên đề nào các em chưa hiểu, chưa nắm vững để bổ sung, luyện tập; tổ chức kiểm tra định kì nhằm mục đích đánh giá kết quả quá trình dạy - học của giáo viên và học sinh từ đó có những định hướng, điều chỉnh kịp thời.

          Ở trường THPT Hoàng Hoa Thám thông thường sau khi dạy xong các chuyên đề, giáo viên dành nhiều thời gian để giải đề. Đề thi được tuyển chọn từ các đề thi cấp tỉnh của những năm trước, đề thi của các tỉnh bạn và đề thi tự ra để học sinh làm nhằm rèn luyện kỹ năng làm bài của các em.

          Và cuối cùng là phân chia các chuyên đề bồi dưỡng cho các thành viên trong tổ/nhóm chuyên môn. Bởi sức mạnh tri thức của cá nhân không thể bằng tập thể. Tùy vào thế mạnh, năng lực của các thành viên mà Tổ chuyên môn phân chia các chuyên đề phù hợp như chuyên đề Hóa vô cơ, Hóa hữu cơ, Hóa đại cương,... Tuy nhiên sẽ có một người chịu trách nhiệm chính để điều hành công việc đó là giáo viên chủ nhiệm đội tuyển.

          Trước đây, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn hóa của trường Hoàng Hoa Thám đạt những kết quả nhất định nhưng chưa cao, chủ yếu đạt giải Ba và Khuyến khích. Nhưng ba năm gần đây khi áp dụng những kinh nghiệm trên chúng tôi đã đạt nhiều giải hơn và đặc biệt có cả giải Nhất.