NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ LUẬT BẦU CỬ CHO HỌC SINH THPT
Một trong những thành quả của cách mạng là việc ra đời của Nhà nước dân chủ nhân dân. Nhà nước ra đời từ kết quả thực hiện quyền dân chủ của nhân dân trong lĩnh vực chính trị. Đồng thời thành quả của cuộc cách mạng cũng khẳng định bản chất của Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân. Việc thực hiện các quyền dân chủ của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội ngày càng được phát huy và được bổ sung hoàn thiện không ngừng bởi những quy định của pháp luật. Chính những quy định về dân chủ của công dân đã trở thành động lực to lớn để phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Một câu hỏi đặt ra với nền dân chủ của mọi quốc gia là: Làm thế nào để nhân dân thực hiện quyền làm chủ đất nước, để nhân dân tham gia quản lí, điều hành đời sống hằng ngày của xã hội và quyết định các việc lớn, trọng đại của quốc gia và thực tế đã cho thấy bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân là hình thức dân chủ, là phương thức thể hiện ý chí và quyền làm chủ của nhân dân trong việc xây dựng Nhà nước nói chung và cơ quan đại diện – cơ quan quyền lực Nhà nước từ trung ương đến địa phương ở nước ta nói riêng.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026 sẽ diễn ra vào ngày chủ nhật, ngày 23/5/2021. Đây là sự kiện quan trọng của đất nước và của từng địa phương nhằm lựa chọn, bầu ra những người đại biểu tiêu biểu, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân trong nhiệm kỳ mới. Để phát huy được vai trò của nó thì mỗi một công dân nói chung và học sinh THPT nói riêng phải thực hiện đúng quy định của Luật bầu cử. Quy định đó là:
1.Người có quyền bầu cử.
Tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử.
Công dân được hưởng quyền bầu cử một cách bình đẳng, không bị phân biệt đối xử theo giới tính, dân tộc, tôn giáo, trình độ văn hóa, nghề nghiệp, thời hạn cư trú tại nơi họ thực hiện quyền bầu cử.
2. Cách thức thực hiện quyền bầu cử.
Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp được thực hiện theo nguyên tắc: Phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.
+ Theo nguyên tắc bầu cử phổ thông: mọi công dân từ đủ 18 tuổi trở lên đều có quyền tham gia bầu cử, trừ các trường hợp đặc biệt bị pháp luật cấm
+ Theo nguyên tắc bầu cử bình đẳng:
- Không phân biệt dân tộc, giới tính, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa, nghề nghiệp, đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử
- Mọi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri ở nơi mình cư trú.
- Mỗi cử tri chỉ được bỏ một phiếu bầu đại biểu Quốc hội và một phiếu bầu HĐND mỗi cấp.
- Giá trị phiếu bầu của mọi cử tri đều như nhau, không có sự phân biệt.
+ Theo nguyên tắc bầu cử trực tiếp:
- Tất cả cử tri đều tự mình bỏ phiếu tại điểm bỏ phiếu mà mình đăng kí.
- Cử tri không có khả năng bỏ phiếu trực tiếp( già, yếu, ốm đau, khuyết tật) sẽ tự tay bỏ phiếu vào hòm phiếu phụ, hòm phiếu lưu động do UBND địa phương mang đến tận nơi.
+ Theo nguyên tắc bầu cử bỏ phiếu kín:
- Cử tri bỏ phiếu mà không bị tác động bởi điều kiện, yếu tố bên ngoài
- Cử tri bầu ai, không bầu ai sẽ được giữ bí mật.
- Cử tri viết phiếu bầu trong khu vực không được ai được đến gần.
- Không ai được biết và can thiệp vào việc viết phiếu bầu.
- Cử tri tự mình bỏ vào hòm phiếu.
3. Tiêu chuẩn của người ứng cử.
-Người ứng cử đại biểu Quốc hội phải đáp ứng các tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội quy định tại Luật tổ chức Quốc hội.
- Người ứng cử đại biểu HĐND phải đáp ứng các tiêu chuẩn của đại biểu HĐND quy định tại Luật tổ chức chính quyền địa phương.
4.Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong công tác bầu cử
- Quốc hội quyết định ngày bầu cử toàn quốc đối với cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội, bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; quyết định việc bầu cử bổ sung đại biểu Quốc hội trong thời gian giữa nhiệm kỳ; quyết định, thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia.
- Hội đồng bầu cử quốc gia tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội; chỉ đạo và hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
- Ủy ban thường vụ Quốc hội thực hiện dự kiến và phân bổ số lượng đại biểu Quốc hội được bầu: xác đinh cơ cấu, thành phần những người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội: hướng dẫn vệc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp: tổ chức giám sát công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HDND, bảo đảm cho việc bầu cử được tiến hành dân chủ, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm.
- Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện công tác bầu cử theo quy định của pháp luật; tổ chức thực hiện các biện pháp bảo đảm kinh phí, hướng dẫn việc quản lý và sử dụng kinh phí tổ chức bầu cử, bảo đảm công tác thông tin, tuyên truyền, an ninh, an toàn và các điều kiện cần thiết khác phục vụ cuộc bầu cử.
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; tham gia giám sát việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
- Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội tại địa phương; Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Ủy ban bầu cử ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, Ủy ban bầu cử ở xã, phường, thị trấn tổ chức bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã tương ứng; các Ban bầu cử, Tổ bầu cử thực hiện công tác bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp theo quy định của Luật này.
- Thường trực Hội đồng nhân dân dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân của cấp mình; Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm giám sát, kiểm tra và thực hiện công tác bầu cử theo quy định của Luật này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.
- Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế có trách nhiệm tạo điều kiện để các tổ chức phụ trách bầu cử thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Để góp phần thành công ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026 các cấp, các ngành đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho các bộ, công chức, viên chức và đảng viên, nhân dân nói chung và học sinh THPT nói riêng nhận thức được tầm quan trọng của việc bầu cử, nắm vững những nội dung chủ yếu của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, nhất là những nội dung về quyền và nghã vụ công dân trong bầu cử: tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm của mình đối với hoạt động chính trị quan trọng này của đất nước và đồng thời thông qua công tác tuyên truyền đã tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động cho các cán bộ, đảng viên trong việc tham gia tiến hành bầu cử đúng quy định của pháp luật.
“ Tổng tuyển cử là một dịp cho toàn thể quốc dân tự do lựa chọn những người có tài, có đức để gành vác công việc nước nhà” đồng thời là cơ sở pháp lí – chính trị quan trọng để hình thành cơ quan quyền lực nhà nước, để nhân dân thể hiện ý chí và nguyện vọng của mình. Việc công dân thực hiện đúng đắn các quyền bầu cử theo nguyên tắc và trình tự thủ tục do pháp luật quy định thể hiện bản chất dân chủ, tiến bộ của Nhà nước ta, thể hiện sự bình đẳng của công dân trong đời sống chính trị của đất nước. “ Trong cuộc tổng tuyển cử, hể là người muốn lo việc nước thì đều có quyền ra ứng cử ; hễ là công dân thì đều có quyền bầu cử...”
Tóm lại, thực hiện quyền dân chủ của công dân tức là thực thi quyền của người làm chủ nhà nước và xã hôi. Muốn làm một người chủ tốt thì trước tiên cần có ý thức đầy đủ về trách nhiệm làm chủ, thực hiện đúng như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Nhà nước ta ngày nay là của tất cả những người lao động...Đã là người làm chủ nhà nước thì phải chăm lo việc nước như chăm lo việc nhà...Đã là người làm chủ thì phải tự mình lo toan, gánh vác, không ỷ lại, không ngồi chờ. Chớ nên “ăn cổ đi trước, lội nước theo sau”. Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thế hệ học sinh tích cực học tập và rèn luyện đạo đức để xứng đáng với sự tin cậy “ chủ nhân tương lai của đất nước”.
Dương Thị Hoài Dũng